De nederige aardappel. In het verleden heb ik al heel wat geschreven hierover voor een online foodmagazine. Ik ben bij aardappeltelers geweest en heb heel wat aardappelen geschild en geschrapt. De aardappel verdiend naar mijn mening een eigen podium omdat hij ontzettend veelzijdig is. En in de categorie pasta, rijst, aardappel en couscous etc. is deze trouwe vriend toch echt wel de gezondste.
Hoe gezond zijn aardappelen?
Het hangt een beetje van het ras af maar een gemiddelde aardappel bevat 85 calorieën per 100 gram. Ongeveer 75% van de aardappel bestaat uit water en 17% is koolhydraten. De rest is eiwit, voedingsvezels en vitaminen en mineralen. En een aardappel bevat nagenoeg geen vet. Als je dit bijvoorbeeld vergelijkt met 100 gram pasta die 359 calorieën bevat. Dan is de aardappel een stuk gezonder in het aantal calorieën.
Het kooktype
Aardappelen worden tegenwoordig veel verkocht op kooktype en niet meer zozeer op ras. Er zijn 4 soorten kooktypen. Vastkokend, vrij vastkokend, iets kruimig en zeer kruimig. Vastkokend wil zeggen dat de aardappel heel stevig blijft na het koken. Hij behoud mooi zijn vorm. Ideaal dus als je aardappelen wilt gebruiken om ze te bakken, of voor en ovenschotel. Hoe kruimiger des te meer de aardappel uit elkaar valt na het koken. Iets kruimig zijn vaak all-rounders, zoals ze ook wel genoemd worden. Deze aardappelen kun je gebruiken voor van alles. Een andere benaming voor kruimige aardappelen is ook wel bloemig. Er zijn ook aardappelen specifiek geteeld als patat-aardappel. De Agria en Fontane zijn daar voorbeelden van.
Overzicht van de bekende aardappelrassen
In Nederland kopen veel mensen niet op soort/ras maar op kooktype. Gelukkig is de aardappel bezig met een come-back en kiezen steeds meer mensen voor een specifiek ras voor hun gerecht. Ieder ras heeft zijn eigen smaaknuance. De verkrijgbaarheid is per ras sterk afhankelijk van het seizoen. Er zijn aardappelen die al heel vroeg geoogst worden in juni, andere rassen komen laat van het land zoals pas in september/oktober. Ook verschillen aardappelen van kleur, de ene aardappel is geler dan de andere. Sommigen hebben een rode schil en weer anderen en een hobbelige schil. Ik zet de top 20 bekendste rassen op een rij voor jou met hun kooktype en waar je ze voor kunt gebruiken.
De aardappel top 20
| Ras | Kooktype | Geschikt voor: |
| Agria | Iets Kruimig | Frituren |
| Bildstar | Vrij Vastkokend | Koken, bakken, frituren, ovenschotels en salades |
| Bintje | Iets Kruimig | Koken, pureren, poffen, frituren en stamppot |
| Borger | Zeer kruimig | Koken, pureren en stamppot |
| Charlotte | Vastkokend | Koken, bakken, ovenschotels en salades |
| Doré | Zeer kruimig | Pureren, stamppot, soep en soufflé |
| Eersteling | Vrij vastkokend | Koken, bakken, frituren, ovenschotels en salades |
| Eigenheimer | Zeer kruimig | Pureren, stamppot, soep en soufflé |
| Fontane | Iets Kruimig | Frituren |
| Frieslander | Vrij vastkokend/ Iets kruimig | Koken, pureren, poffen, frituren en stamppot |
| Irene | Zeer Kruimig | Pureren, stamppot, soep en soufflé |
| Malta | Verzamelnaam | voor alle aardappelen van het eiland Malta |
| Melody | Iets Kruimig | Koken, pureren, poffen, frituren en stamppot |
| Milva | Vastkokend | Koken, bakken, ovenschotels en salades |
| Nicola | Vastkokend | Koken, bakken, ovenschotels en salades |
| Opperdoezer | Vastkokend | Koken, bakken, ovenschotels en salades |
| Ottena | Zeer kruimig | Pureren, stamppot, soep en soufflé |
| Première | Vrij vastkokend/ Iets kruimig | Koken, pureren, poffen, frituren en stamppot |
| Roseval | Vastkokend | Koken, bakken, ovenschotels en salades |
| Santé | Iets Kruimig | Koken, pureren, poffen, frituren en stamppot |
Aardappelen bewaren
Aardappelen bewaar je in de ideale wereld in een donkere koele kelder. Maar helaas voor mijzelf en vele anderen, heb ik daar geen beschikking over. Moderne huizen hebben geen kelders meer, wat vaak een ideale bewaarplek was. De bijkeuken is de eerstvolgende beste optie, omdat bijkeukens vaak koeler zijn dan de verwarmde keuken of woonkamer. Ook een goed afgesloten schuurtje wil prima, zolang het niet te vochtig is.
Belangrijkste is dat je aardappelen donker liggen. Desnoods onder een keukendoek maar nooit in het volle licht. Aardappelen worden daardoor groen van kleur, en in dat groene ontstaan gifstoffen.
Verder zorgt een koele temperatuur ervoor dat je aardappelen minder snel gaan ontkiemen. Nou zijn de worteltjes van een aardappel niet heel erg, die kun je er gewoon af snijden. Als aardappelen hun stevigheid minder word, dan gaan ze hard achteruit. Aardappelen die koel en donker worden bewaard, blijven dus langer goed.
Bewaar ze niet in de koelkast, het zetmeel zet dan om in suikers wat niet ten goede komt aan de aardappelsmaak.
Recepten met aardappelen in de hoofdrol
Bewaren in koelkast wil ook prima als deze zich zelf ontvochtigd
Hallo Marcel, dat zou kunnnen. Ik heb daar geen ervaring mee, maar klinkt goed. Bedankt voor je bijdrage :-).
Waar staan de kooktypes voor bijvoorbeeld A BC enz.
Hallo Jan,
Helaas moet ik bekennen dat een alphanumerieke vorm van kooktypes mij niet bekend is. Wellicht is het systeem van een bepaalde supermarkt of aardappeldistributeur? Mocht ik erachter komen, dan zal ik het zeker delen hier.
Groeten,
Hanneke